26 Aralık 2022, Ayse Ökten ve Samed Küçükikiz
Yılın son günlerinde, bu aralar çok sık konu olan, paramızı nereye yatırmalıyız konusunda bir özet yapmak istedik. Tabi geleceği bilmek çok zor ama geçmişi özetlemek mümkün. Malum yüksek enflasyon ortamında nakit para tutmak paranın erimesi ile eş değer. Buna düşük faiz ortamını eklediğimizde tasarruf hesaplarının getirilerinin de ciddi ölçüde değer kaybına sebep olduğunu görüyoruz. Aşağıdaki grafikten de görülebileceği gibi, 2022’nin son aylarında, 1 aylık veya 1 yıllık mevduatların reel getirisi -%70 civarında olmuştur.
Bu ortamda, dövize olan yüksek talep, aşağıdaki grafikten de görülebileceğini gibi doların hızla değer kazanmasına, TL’nin hızla değer kaybetmesine yol açmıştır.
Aynı şekilde, konuta olan talep de konut fiyatlarında enflasyonun çok üstünde seyreden artışlara sebep olmuştur. Örneğin, 2022’nin ikince çeyreğinde enflasyon %74 olurken, Türkiye’deki konut fiyat artışı %145 olmuştur. Aşağıdaki grafikten görülebileceği gibi dünya ülkeleri ile karşılaştırdığımızda Türkiye’nin konumu oldukça farklı gözükmektedir.
Tasarrufların borsa veya altın gibi yatırım araçlarına yönelmesi de bu dönemde olması beklenen bir gelişmedir. 2022’in başından itibaren hangi yatırım daha yüksek getiri vermiş diye bakacak olursak, önce konut fiyatlarındaki, ardından da borsa endeksi BIST 100’deki hızla yükselişi gözleyebiliriz. Bu dönemde mevduat hesaplarının ve doların getirisi enflasyonun altında seyretmiştir.
Daha uzun bir dönemde bu yatırım araçlarının getirileri nasıl seyretmiş diye bakmak amacı ile aynı bilgileri 2018’den itibaren gösteriyoruz. Buradan görülen 2018’de 100 TL tasarruf hesabında tutan bir kişinin 2022 sonunda eline 208 TL geçmiş olduğu, bu arada 100 TL olan bir malın fiyatının ise 337 TL’ye ulaştığıdır. Eğer aynı 100TL dolara çevrilmiş olsa 2022 sonunda kişinin eline takriben 494 TL, borsaya yatırılmış olsa 454 TL, konutta 582 TL, altında ise 640TL geçmiş olacaktı.
Bütün bu yatırım araçlarının değerlerinin nasıl seyredeceği 2023’deki enflasyon ve faiz politikasından etkileneceği için gelecek değerleri hakkında bir fikir yürütmek çok zordur.
