Arjantin – Türkiye 

18 Ocak 2023, Ayse Ökten ve Samed Küçükikiz

2022’de Türkiye ve Arjantin’deki enflasyon oranları dünyanın birçok ülkesinin çok üstünde seyretmiştir. 

Bu blogda Türkiye ve Arjantin ekonomilerini biraz daha detaylı karşılaştırmaya çalışacağız. İlk olarak, mali politikayı biraz olsun özetleyebilecek olan Merkez Bankası politika faiz oranları ve enflasyon karşılaştırmasını sunuyoruz. Aşağıdaki grafiklerden görülebileceği gibi, Arjantin’de politika faizleri enflasyona yakın tutulmuş, Türkiye de ise enflasyon ve faizler arasında büyük farklılıklar oluştuğu için, reel faizler son dönemde eksi %70 seviyelerine ulaşmıştır. 

Bazı teorilere göre, devlet bütçesindeki açıklar ve yüksek borçluluk oranları enflasyon beklentilerini ve dolayısı ile enflasyonu tetikleyici olabilmektedir.  Kamu bütçesini incelediğimizde iki ülke arasındaki en büyük farklılıkların 2010-2016 arası olduğunu gözlüyoruz. Bu dönemde Türkiye faiz dışı bütçe dengesinde büyük açıklar vermezken, Arjantin’de gittikçe artan bir bütçe açığı gözlemleniyor. 2016 sonrası Türkiye’deki bütçe açığı artmaya devam ederek 2021’de Arjantin ile benzer bir bütçe açığı vermiştir. 

Devletin borç stokları karşılaştırmasında Arjantin’in kamu borcunun son yıllarda Türkiye’nin iki katından fazla olduğunu gözlüyoruz. 

Aslında diğer ülkelerle karşılaştırdığımızda her iki ülkenin borç stok seviyesinin birçok ülkeye göre çok yüksek olmadığını görmekteyiz. Örneğin 2022’nin birinci çeyreğinde İngiltere’de borç stoku GSYH’nın %150’sinin üstünde olmuştur. İtalya, Portekiz, Amerika, İspanya ve Fransa’da %100’ün üzerinde borç stokları gözlenmektedir.  

Ama burada üstünde durulması gereken konulardan birisi bu borç stoklarının döviz cinsi olan miktarıdır. Bu konuyu incelemek için aşağıda iki grafik sunuyoruz. Bunlardan birisi merkezi yönetimin döviz cinsi borç stokunun GSYH’ya olan oranı, diğeri de merkezi yönetim borçlarının ne kadarının döviz cinsi olduğunu göstermektedir. Bu iki grafikten gördüğümüz, Arjantin ve Türkiye’nin borçlarının büyük kısmının döviz cinsi olduğudur. Bu da her iki ülkenin ekonomilerini kırılgan hale getirmektedir. 

Elbette bütün bu benzerlikler ve farklılıkların ekonomik büyümeyi nasıl etkilediğini anlamak için çok daha detaylı çalışmalar yapmak gerekir. Özellikle, kişi başı GSYH’nın 2010 sonrası Arjantin ve Türkiye’de bu kadar farklı bir gelişme göstermiş olması dikkat çekicidir.