1 Temmuz 2021, Ayse Ökten ve Samed Küçükikiz
2020 yılında Türkiye’de GSYH %1.8 oranında büyüme göstermiştir. Bu dönemde imalat sanayi %2.1 büyürken, inşaat sektörü %3.5, perakende-konaklama ve ulaşım sektörleri (P-K-U) %4.3 daralmıştır. Bütün bu sektörlerin 2001 ve 2009 krizlerinde daha derin yaralara uğradığı aşağıdaki grafikte aşikârdır.
Aşağıdaki grafiklerde imalat, inşaat, P-K-U sektörlerin GSYH’dan aldıkları payları zaman içindeki gelişimini sergiliyoruz. Kayda değer gözlemler arasında imalat sektöründe 1998-2010 yılları arasında gözlenen düşüşün, inşaat sektöründe ise 2001’den beri süregelen artışın tersine dönmüş olması gösterilebilir.
Bu sektörlerdeki şirketlerin büyüklüklerine göre karlılık oranlarına bakacak olursak, 2019 yılında imalat sanayisinde büyük şirketlerin (250 kişiden fazla çalışanı olan) karlılık oranının satışlarının %5.4’üne kadar yükseldiğini, orta ve küçük şirketlerin karlılık oranının %3.5 ve %2.3 civarında seyrettiğini görüyoruz. İnşaat sektöründe karlılık oranlarının %4-%6 civarlarında başlayıp 2009 dan beri düştüğünü, Konaklama-Yiyecek sektöründe ise karlılık oranlarının genelde çok düşük olduğunu ve çoğu zaman ettiklerini gözlüyoruz.
Bu sektörlerin faiz giderlerinin net satışlarına oranları ve zaman içindeki değişimleri aşağıdaki grafiklerden izlenilebilir. Mesela büyük boy işletmeler için 2016 yılında satışlarında düşüş yaşayan konaklama ve yiyecek sektöründe faiz giderleri net satışlarının %13.4’üne kadar çıkmıştır. Özellikle son yıllarda büyük inşaat şirketlerinin faiz giderlerinin satışlar içindeki payında önemli artışlar gözlenmektedir. Orta boy işletmelere bakacak olursak üç sektör içinde faiz giderlerinin satışlardaki payında yukarı yönlü bir trend gözükmektedir.
