20 Haziran 2021, Ayse Ökten ve Samed Küçükikiz
Türkiye’nin uzun dönemde büyümesine katkı yapabilecek önemli unsurlardan birisi kadınların işgücüne katılımındaki artış olacaktır. Aşağıdaki grafikten de görülebileceği gibi 2018 yılında Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı %38 ile 29 ülkeden çok daha düşük bir seviyededir.
Zaman içindeki değişime bakacak olursak, aslında Türkiye’de bir ilerleme kaydedildiğini, kadın işgücüne katilim oranının 2006’da %24’den 2019 son çeyreğinde %37.9’a çıktığını, ama buna rağmen 1990’dan beri sadece Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinden daha yüksek olduğunu görüyoruz (Veri).
Fakat COVID-19 pandemisi ile birlikte birçok ülkede olduğu gibi kadın işgücüne katılım oranında düşüş yaşanmış olup 2020 4. Çeyreğinde %34.5 olarak kaydedilmiştir. Benzer kayıplar Türkiye’de erkek işgücüne katılımda da yaşanmıştır (Veri).
Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranının bu kadar düşük olmasının eğitim, din, tarım sektörünün önemi ve zaman içindeki değişimi, gibi faktörleri kapsayan birçok sebebi olabilir. Bu konuda araştırma yapan pek çok akademisyen bulunmaktadır. Bu sebeplerden bir tanesini biraz daha irdelemek açısından aşağıdaki grafikte kadın işgücüne katılım oranlarını değişik eğitim seviyeleri için görüntülüyoruz.
Türkiye’de 2014 yılında yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı %71.1, Amerika (%70.3), İspanya (%81.2), Almanya (%74.4) ve İtalya’dan (%72.4) çok farklı değildir. Buna karşılık sadece lise derecesi olan kadınların işgücüne katılım oranı (%35) ile bu ülkelerin epey gerisinde seyretmektedir (Veri).
Türkiye’de kadınların eğitim seviyesini bu ülkelerle karşılaştırmak amacı ile aşağıdaki grafiklerde kadın nüfusunun eğitim seviyelerine göre dağılımını sergiliyoruz. Bu bilgilere göre, Türkiye’deki 15 yaşın üstündeki kadın nüfusunun sadece %10.6’sı yükseköğretim mezunu, %14.4’ü lise mezunu ve %25.3 ise eğitimsiz gözükmektedir. Amerika da ise kadın nüfusunun %38.9’u yükseköğretim mezunu, %55’i lise mezunu gözükmektedir(Veri).
Geleceğe yönelik çok basit şöyle bir hesap yapabiliriz. Eğer Türkiye’deki kadınların eğitim düzeyi Amerika seviyesine ulaşırsa ama bu grupların işgücüne katılım oranı yine 2014’deki seviyesinde devam ederse kadınların toplam işgücüne katılım oranı ne olur? Böyle bir varsayım altında Türkiye’de kadınların işgücüne katılma oranı %30’dan %48’e çıkmaktadır.
Gelecek kuşakların eğitim seviyesini öngörebilmek açısından aşağıdaki grafikte 15 yaş üstü kadınların eğitim seviyesi ile sadece 25-34 yaş arası kadınların eğitim seviyesini sergiliyoruz. Bu bilgilere göre yeni kuşakların eğitim seviyesi şu andaki seviyenin oldukça üstünde seyretmektedir. Mesela 25-34 yaş arasındakilerin yükseköğretim oranı (%22.5) 15+ nüfusun yükseköğretim oranının (%10.6) iki mislinden fazladır.
Her ne kadar bu hesaplar oldukça basit varsayımlar ile yapılmış olsa bile, bu bakış açısı ileriki yıllarda kadınların işgücüne katılım oranının kaçınılmaz bir şekilde artacağını düşündürmektedir.
