18 Aralık 2022, Ayse Ökten ve Samed Küçükikiz
Türkiye’de enflasyona ne olduğunu anlatmak sanıldığı kadar kolay değil. Genellikle aylık veriler bir yıl öncesi değerleri ile kıyaslandığı için, eğer bir yıl önceki fiyat seviyesi çok yüksek ise, karşılaştırmalar çok da bilgilendirici olmuyor. Örneğin, Aralık 2021’de fırlayan fiyat seviyesi ile 2022 Aralık’taki (daha normalleşen) fiyat seviyesini karşılaştırdığımızda düşük bir enflasyon sayısı elde etmemiz mümkün (baz etkisi). Halbuki bu gerçek anlamda enflasyonun düştüğünü göstermiyor olabilir. Aylık enflasyon verileri ise, mevsimsel dalgalanmalar yüzünden çok bilgilendirici olmayabiliyor. Bir de enerji ve gıda gibi dünyada olan gelişmelerden etkilenen kategoriler var ki, onları da ayrı değerlendirmek gerekebilir.
Bu sebeplerden aşağıdaki grafikte son üç yıldaki aylık enflasyon değerlerini gösteriyoruz. İlk olarak mali politikalar ile daha yakından örtüşen bir istatistik olduğu için TÜFE’nin gıda ve enerji kategorilerinden ayrılmış halini sergiliyoruz. Buradan gördüğümüz, enflasyonun 2020 Aralıkta %0.7, 2021 Aralıkta ise %12.8 olduğudur. 2022 Aralık bilgileri ise henüz mevcut değildir. Ekim aylarını karşılaştıracak olursak, enflasyonun 2020’de %1.8, 2021’de %2, 2022’de %3.3 olduğunu görebiliriz.
Gıda enflasyonuna baktığımız zaman Aralık 2021, Ocak 2022, ve Nisan 2022’de çok yüksek seviyelere çıktığını ve en son Ekim 2022’de %5.9 seviyesinde olduğunu gözlüyoruz. Enerji enflasyonu ise 2022’de dalgalanmalar gösterip, Ekim 2022’de %1.6 seviyesinde seyretmiştir.
Eğer gıda ve enerji hariç TÜFE önümüzdeki sene her ay %3 büyümeye devam ederse, 2023 Aralık ayında yıllık enflasyon %42 seviyelerinde olur. Bu gelişmelerde en büyük pay mali politikalara ait olacaktır.
